Według badań przeprowadzonych na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka (RPD) w 2021 r., około 14% uczniów w Polsce wymaga interwencji związanej z ich funkcjonowaniem psychicznym.
Wyniki pokazują, że niskie samopoczucie psychiczne i niezadowolenie ze swojego życia odnotowano u 15% badanych z klas II szkoły podstawowej, 13% z klas VI szkoły podstawowej i 13% z klas II liceum/technikum. Wyniki różnicowały płeć i miejsce zamieszkania. W II klasach szkoły podstawowej to chłopcy częściej niż dziewczyny określali swoje samopoczucie jako złe, a w klasach VI szkoły podstawowej i w liceum/technikum to dziewczyny znacząco częściej wskazywały takie objawy. Dzieci i nastolatki z II klas szkoły podstawowej oraz II klas liceum/technikum mieszkające w dużych miastach częściej wskazywały na złe samopoczucie, podczas gdy na poziomie klas VI najgorzej swoje samopoczucie oceniały dzieci mieszkające na wsi. Najgorzej swoje samopoczucie oceniali we wszystkich grupach wiekowych jedynacy i badani z rodzin z pięciorgiem lub większą liczbą dzieci oraz badani z gorzej sytuowanych rodzin. Badanie przeprowadzono w czerwcu 2021 r. (RPD, 2021).
Wcześniejsze badania FDDS, przeprowadzone latem 2020 r. i dotyczące pierwszego okresu lockdownu w związku z pandemią COVID-19 (marzec–czerwiec 2020 r.), wskazywały, że aż jedna trzecia badanych w wieku 11–17 lat negatywnie oceniła swoje zadowolenie z życia w tym okresie. Jako główne powody niskiego zadowolenia dzieci i nastolatki wskazywały brak kontaktu z rówieśnikami, konieczność siedzenia w domu oraz naukę zdalną (Makaruk i in., 2020). Brak kontaktu z rówieśnikami może powodować poczucie samotności, które nie jest w pełni łagodzone przez możliwość kontaktu za pomocą technologii telekomunikacyjnych (Ellis i in., 2020).
Także badanie firmy Difference przeprowadzone na zlecenie Radia Zet w maju 2021 r. wśród rodziców i dzieci wykazało, że pandemia miała znaczący wpływ na samopoczucie dzieci. Troje na czworo dzieci gorzej niż wcześniej radziło sobie z emocjami – dzieci częściej się złościły, buntowały i obrażały. Co czwarte dziecko (28%) przyznało, że stale lub często odczuwało złość, co ok. piąte – przygnębienie (21%), osamotnienie (21%) czy smutek (18%; Difference, 2021).
Z raportu Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce w latach 2019–2020 wynika, że trzy czwarte nastolatków nieheteronormatywnych czuje się osamotnionych, 41% – dosyć często lub bardzo często ma myśli samobójcze, a 55% – umiarkowanie nasilone lub silne objawy depresji. Tylko 22% badanej młodzieży szkolnej ma poczucie akceptacji ich nieheteronormatywności ze strony matek i 12% – ze strony ojców (Winiewski i Świder, 2021).
Podsumowując, wyniki badań wskazują na istotny wpływ sytuacji społeczno-ekonomicznej oraz pandemii COVID-19 na samopoczucie dzieci i młodzieży w Polsce. Konieczne jest podejmowanie skutecznych działań, zarówno na poziomie społecznym, jak i instytucjonalnym, w celu wsparcia zdrowia psychicznego najmłodszych członków społeczeństwa.
Źródło: Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
